ترموستات خودرو چیست و چگونه کار می کند؟

یکی دیگر از قطعات داخلی خودرو که بسیار پرکاربرد و با اهمیت می باشد، ترموستات می باشد. در حقیقت ترموستات ابزاری است که باعث تنظیم درجه حرارت موتور شده و دمای موتور را معمولا در حدود ۸۵ درجه حفظ می نماید. تعادل دمای موتور یکی از مهمترین مقوله ها در بحث نگهداری خودرو می باشد. دمای پایین موتور موجب غلظت بیش از حد روغن و دمای بالای آن موجب رقیق بودن بیش از حد روغن می گردد که هر دو عامل باعث خوب کار نکردن موتور و افزایش استهلاک خودرو می گردد. در این مطلب قصد داریم در رابطه با ترموستات خودرو مطالبی را ارائه کرده و نحوه کار این قطعه حیاتی در موتور خودرو را شرح دهیم.

ترموستات چیست؟

همانطور که اشاره شد، ترموستات در حقیقت ابزاری است که باعث تنظیم دمای موتور می گردد. در هنگامی که موتور سرد می باشد، ترموستات کمک می کند تا دمای موتور افزایش یابد و در مواقعی که خودرو گرم شده باشد، ترموستات کمک می کند تا موتور خودرو خنک بماند. در حقیقت ترموستات تعیین کننده این است که چه زمانی سیستم خنک کننده موتور خودرو وارد مدار شود و شروع به کار نماید. این عمل در واقع با تنظیم شدت جریان آب توسط ترموستات انجام می گیرد. ترموستات ها انواع مختلفی دارند که بر اساس حد آستانه دمایی، دسته بنده شده اند. هرچه دمای یک ترموستات کمتر باشد، موتور خودرو درجه حرارت کمتری داشته و سیستم خنک کننده زودتر وارد مدار می گردد.

نکته قابل توجه در کاربرد این قطعه درون موتور این است که این قطعه در حقیقت خنک کننده محسوب نشده و در واقع یک تنظیم کننده دمای موتور می باشد. و حذف این قطعه درون موتور باعث دیرتر گرم شدن موتور و در نتیجه فرسایش بیش از حد موتور خواهد شد. در حقیت ترموستات نوعی شیر قطع کن می باشد که در یک دمای خاص درجه حرارت خودرو را تنظیم می کند.

نحوه کار ترموستات

هنگامی که موتور تازه شروع به کار می کند و اصطلاحا موتور سرد می باشد، این قطعه ورودی آب به درون رادیاتور را می بندد و نمیگذارد که آب به درون رادیاتور برگردد. این عمل موجب می شود که آب فقط به دور سیلندرها گردش کند تا دمایش به حد نصاب تعیین شده برسد. هنگامی که درجه حرارت موتور به حد استاندارد رسید، ترموستات مسیر ورود آب به رادیاتور را باز کرده و باعث گردش آب به رادیاتور و خنک شدن آن می شود. این امر باعث می شود که دمای آب ورودی به موتور دوباره کاهش یافته و دمای موتور بالاتر از حد نصاب نرود. هنگامی که دمای موتور کاهش یابد، دوباره عملیات بستن و باز کردن ورودی آب به رادیاتور صورت می پذیرد تا دمای موتور در حد نصاب باقی بماند.

درجه ترموستات هر خودرو در کارخانه سازنده آن تنظیم می گردد و دیگر قابل تنظیم نخواهد بود. به عبارت دیگر اگر تنظیم این قطعه داخلی خودرو با مشکل مواجه شود و بهم بخورد، دیگر امکان تنظیم مجدد آن نخواهد بود و تنها راه چاره ، تعویض آن خواهد بود. اگر این قطعه در دمای پاینن شروع به باز کردن دریچه رادیات نماید، خودرو در حالت سرد کار کرده و احتمالا مشکلاتی نظیر آنچه که در ذیل آمده است، گریبانگیر خودرو خواهد شد:

• افزایش بیش از حد مصرف سوخت
• کاهش غلظت روغن و در نتیجه مصرف بالای آن
• استهلاک بیش از حد پیستون ها و سیلندرها
• فرسایش قطعات درونی خودرو

اما اگر ترموستات نتواند درجه حرارت موتور را تنظیم نماید و در دمای بالاتری از حد معمول شروع به کار نماید ممکن است خسارات سنگینی را به موتور وارد نماید. این امر موجب جوش آوردن خودرو و در نهایت سوختن واشر سر سیلندر و در موارد جدی تر گیرپاژ و از کار افتادن کل خودرو گردد. بالا رفتن دمای خودرو معمولا باعث روشن شدن چراغ های آمپر و چک خودرو توسط ECU می گردد. به همین دلیل لازم است که حتما خودرو در شرایط معمول خود و در دمای تنظیم شده کار نماید تا از بیشترین کارآمدی برخوردار باشد.